Łysienie (łac. alopecia) to choroba polegająca na postępującym zanikaniu wytwarzania włosa w mieszku włosowym. Wyróżniamy różne rodzaje łysienia, najpowszechniejsze to: anagenowe, androgenowe, bliznowaciejące, plackowate, telogenowe.

ŁYSIENIE ANAGENOWE spowodowane jest przedwczesnym zakończeniem fazy wzrostu włosów (anagenu), co prowadzi w krótkim czasie do ich wypadnięcia. Z reguły do przerwania fazy wzrostu włosów dochodzi po zastosowaniu leków, zwłaszcza medykamentów chemoterapeutycznych, w tym środków antymetabolicznych, alkilowych czy środków mających na celu zahamowanie mitozy (używane do leczenia raka). Wśród innych przyczyn łysienia anagenowego wymienia się promieniowanie jonizujące, zatrucie metalami ciężkimi (tal, arsen, ołów) czy choroby układu dokrewnego. Uznawane bywa za niepospolity objaw pęcherzycy zwykłej. Pacjenci dotknięci dolegliwością łysienia anangenowego doświadczają utraty włosów po upływie 7–14 dni od momentu pierwszej chemoterapii. W większości przypadków znaczny ubytek włosowy widoczny jest po czasie 1–2 miesięcy.

ŁYSIENIE ANDROGENOWE jest dziedziczne. Cierpią na nie zarówno kobiety, jak i mężczyźni, choć ci ostatni o wiele częściej, stąd inna nazwa – łysienie typu męskiego. U mężczyzn objawem łysienia androgenowego jest stopniowa utrata włosów, która zaczyna się od skroni. Na czubku głowy włosy stają się cieńsze, a z czasem może pozostać jedynie pas włosów po bokach i z tyłu głowy. Rzadko dochodzi do całkowitego wyłysienia. Natomiast u kobiet włosy stają się cieńsze równomiernie, na całej głowie, a linia włosów nie cofa się. Łysienie androgenowe jest wywoływane przez hormon dichydrotestoteron (DHT), który atakując mieszki włosowe, osłabia rosnące włosy, doprowadzając do całkowitego wypadnięcia.

ŁYSIENIE BLIZNOWACIEJĄCE (spowodowane bliznowaceniem) jest rzadkim zaburzeniem rozwojowym skóry. Zalicza się je do zmian trwałych. Mieszki zostają zniszczone, np. wskutek urazu, zakażenia grzybiczego czy przewlekłej choroby skóry. Toczący się proces chorobowy powoduje zaburzenia, niszcząc torebki włosowe, które zostają zastąpione tkanką bliznowatą. Do łysienia bliznowaciejącego dochodzi przeważnie pod wpływem doznania urazu lub innego stanu chorobowego.

ŁYSIENIE PLACKOWATE jest drugim po łysieniu androgenowym najczęściej występującym typem łysienia. Jak do tej pory nie udało się ustalić zespołu przyczynowo-skutkowego, który jest za nie odpowiedzialny. Może występować na całej skórze głowy lub dotyczyć tylko wybranych obszarów (rzęsy, brwi, zarost u mężczyzn, pachy). Przy tym rodzaju łysienia występują przejściowe lub trwałe ogniska wyłysienia, wokół których skóra nie nosi znamion zapalenia. Zmiany mogą być bardziej lub mniej rozległe. Na łysienie plackowate zapada około 2% pacjentów, którzy zgłaszają się do dermatologa. Uznaje się, że jest wynikiem zaburzenia autoimmunologicznego. Łysienie plackowate bywa tymczasowe, a odpowiednie stymulowanie skóry powoduje ponowny wzrost włosów. Choroba pojawia się u osób będących w różnym wieku, ale najczęściej przydarza się młodzieży i młodym dorosłym osobom (zdarza się także u dzieci i starszych wiekiem osób). Częściej chorują kobiety niż mężczyźni.

ŁYSIENIE TELOGENOWE polega na przejściu zbyt dużej liczby włosów w fazę spoczynku (telogenu), co powoduje zwiększoną utratę włosów po kilku miesiącach. Charakteryzuje się ono rozproszonym wypadaniem włosów na całej powierzchni skóry głowy. Przyczynami mogą być np. uboczne działanie niektórych leków, choroby tarczycy, grzybica, anemia, ciężkie infekcje. Łysienie telogenowe u kobiet występuje najczęściej po urodzeniu dziecka lub w okresie menopauzy. Cechą charakterystyczną łysienia telogenowego jest to, że ubytek włosów ma miejsce nie tylko na głowie, ale dotyczy także brwi czy pozostałych części ciała (jak np. owłosienie pachowe). Utrata włosów w łysieniu telogenowym nie jest trwała. Podczas kuracji następuje natychmiastowy wzrost nowych silnych włosów. Wiąże się to z tym, że w łysieniu telogenowym zachowane zostają mieszki włosowe, co umożliwia regenerację włosów.

INNE FORMY ŁYSIENIA:

  1. Trichotillomania – niemożność powstrzymania się od wyrywania włosów. Czynność wyrywania włosów poprzedzana wzrastającym napięciem, a po jej zakończeniu następuje uczucie ulgi lub zadowolenia.
  2. Łysienie całkowite – inaczej łysienie wrodzone, rzadka choroba skórna o nieustalonej jak dotąd genezie.
  3. Łysienie neurotyczne – stan, w którym włosy wypadają (samoistnie) w wyniku traumatycznego przeżycia.
  4. Łysienie u dzieci – najczęściej u dzieci spotykane jest łysienie plackowate. Istnieje też choroba hypotrichosis simplex – nieprawidłowy kształt receptorów na powierzchni mieszków włosowych, doprowadza do zablokowania procesu wzrostu jeszcze przed jego rozpoczęciem.
  5. Łysienie dyfuzyjne – utrata włosów, która miewa miejsce w czasie wysokiej gorączki. Gdy chory doświadcza zwiększenia temperatury ciała, dochodzi do uszkodzenia struktury mieszków włosowych.